Automatische oppervlaktedesinfectie verlaagt bacteriele druk

Infectiepreventie in voedselverwerking

Voedingsproducenten moeten voortdurend een afweging maken tussen zoveel mogelijk willen produceren en zo goed mogelijk willen reinigen. Welke voedingsproducten er ook van de band rollen in uw bedrijf, het risico op besmetting of kruisbesmetting met infecties is nooit volledig uit te sluiten. Schimmels, bacteriën, virussen en gisten verdienen dan ook voldoende aandacht in het opstellen en uitwerken van hygiëneplannen. Net zoals CIP zorgt voor een geautomatiseerde, gecontroleerde en geattesteerde reiniging van uw leidingen en tanks, kan fogging uw productieruimte op een efficiënte manier desinfecteren.

BELANG VAN EFFICIENTE OPPERVLAKTEDESINFECTIE

Ze zijn niet of nauwelijks met het blote oog waar te nemen, maar toch liggen bacteriën, gisten, schimmels en virussen altijd op de loer in een voedselverwerkende omgeving. Dat vraagt om een grondige aanpak van de risico’s in uw productie, want de gezondheid van de consument moet voor elk voedingsbedrijf vooropstaan.

Wist u ook dat het echt loont om daarin te investeren? Heeft u er immers al bij stilgestaan hoeveel het u zou kosten wanneer het misloopt en u producten moet terugroepen? Niet alleen de verloren productiewaarde maakt dan de rekening, maar evenzeer het opgelopen imagoverlies. Dat zal misschien nog het moeilijkste zijn om af te schudden.

FACTOREN DIE CONTAMINATIE IN DE HAND WERKEN

In een voedingsverwerkende omgeving kan men het risico op een besmetting met bijvoorbeeld listeria, salmonella of E. coli nooit volledig uitsluiten. Door de trends die momenteel waar te nemen zijn in het consumptiegedrag wordt het risico overigens nog groter.

Een voorbeeld daarvan zijn de voedingsgewoontes die we hier hebben overgenomen uit de verschillende windstreken. Sushi en carpaccio mogen dan wel een voltreffer zijn bij de consument, de verwerking van rauwe vlees- en visproducten brengt extra risico’s met zich mee. Hetzelfde valt te zeggen voor de groeiende markt van kant-en-klare maaltijden en voorgesneden groenten en vruchten. Die vragen om onmiddellijke consumptie en ondergaan bijgevolg zachtere conserveringstechnieken, wat uiteraard het risico op infectie van consumenten in de hand werkt. Overigens zijn de populaire, ‘harde’ conserveringstechnieken uit het verleden – pekelen, roken of drogen – vandaag terrein aan het verliezen. Zij verlengen nochtans de houdbaarheid en beperken het risico op ziekmakende organismes of bederf.

Daarenboven kunnen de medewerkers in uw productieproces ziekmakende kiemen verspreiden. Dit maakt dat productieomgevingen kunnen transformeren van highcare (besmettingsrisico minimaliseren) naar high-risk (preventief behandelen van besmettingsrisico’s).

Gevaar van biofilms

Het voorbeeld bij uitstek van een vervuiling die in de voedingsindustrie aanleiding kan geven tot een uitbraak van infecties, zijn biofilms. Ze ontstaan wanneer een groep van micro-organismes op een oppervlak samenklit. Ze zijn kleverig, hardnekkig en bijgevolg moeilijk te verwijderen en ze zijn niet altijd met het blote oog waarneembaar.

Een biofilm bevat levende bacteriën die niet met desinfectie alleen kunnen worden verholpen. Wel bestaan er specifieke oplossingen om ze te detecteren en te verwijderen, wat helpt om de desinfectie 100% efficiënt te maken. Een verhoogde aanwezigheid van biofilms in een voedingsproductieomgeving verhoogt het risico op microbiële contaminatie van levensmiddelen. In extreme gevallen kan dit leiden tot uitbraken van listeria, salmonella en schimmels.

Het verlagen van de infectiedruk en het optimaliseren van het desinfectieproces is een niet te onderschatten en uiterst cruciale stap naar een voedselveilige verwerking.

MANUELE VERSUS AUTOMATISCHE AANPAK

Het is dus aangewezen om in uw hygiëneplannen voldoende aandacht te besteden aan de preventie van mogelijke besmettingen. De wetgever en de retailketens vragen hier ook om en zullen in de toekomst alleen maar strenger naar hygiëne in voedingsfabrieken kijken. Hoe u de desinfectie dan aanpakt, kan overigens op verschillende manieren gebeuren: manueel of automatisch, of een combinatie van beide.

Welke optie u ook kiest, desinfectie moet steeds vertrekken vanuit het principe dat u eerst de bron van vervuiling aanpakt door middel van een grondige reiniging. Zo niet zullen de problemen blijven terugkeren. Pas wanneer de verontreiniging is verwijderd, zal desinfectie werkelijk zijn nut bewijzen om de bacteriële druk in uw productie zo laag mogelijk te houden.

MANUELE DESINFECTIE

Desinfectie wordt traditioneel manueel opgenomen door het onderhoudsteam dat ook instaat voor de reiniging van uw productieruimtes en -machines. Na de reiniging wordt een schuim, een mousse, een spray … aangebracht met een desinfecterende werking.

Er bestaan reinigingsproducten die zich specifiek richten op één groep van gevaren of allrounders die tegelijk de strijd aanbinden met bacteriën, schimmels, gisten en virussen. Belangrijk daarbij is dat er altijd moet nagespoeld worden, zodat er geen residu achterblijft of dat er gekozen wordt voor een product met een lage MRL-waarde (maximum
residue level) dat geen residu achterlaat of residuen waarvoor geen MRL bestaat. De naspoeling verdient zeker voldoende aandacht om te vermijden dat er residu van de producten in contact komt met voeding.

Voor- en nadelen

De beperking van de manuele manier van werken is dat bepaalde oppervlakken onaangeroerd blijven en dus niet gedesinfecteerd zullen worden. Denk bijvoorbeeld aan hoge plafonds of luchtbehandelingssystemen. Het grote voordeel is dan weer de flexibiliteit. Mocht een bepaalde lijn op bepaalde momenten extra aanleiding geven tot een verhoogd risico, kan dit heel eenvoudig aangegeven en aangepakt worden.

AUTOMATISCHE DESINFECTIE

Voedingsbedrijven kunnen tevens opteren voor een automatische aanpak door middel van fogging met behulp van verneveltoestellen. Deze techniek bewees zich al uitvoerig in de zorgsector, maar kan ook in de voedingsindustrie mooie resultaten voorleggen.

Voor- en nadelen

De desinfectiemiddelen worden bij fogging in kleine druppels verneveld doorheen de productieruimte, met als groot voordeel dat het ook moeilijker bereikbare plaatsen behandelt.

De klassieke manier van fogging kent een natte werking. Dat wil zeggen dat men het desinfectiemiddel op een zodanige manier door de ruimte verspreidt dat de volledige lucht ermee verzadigd raakt. Als gevolg zal er zich neerslag op alle oppervlakken manifesteren en garant staan voor een desinfecterende werking. Ook hier geldt weer dat een grondige naspoeling op zijn plaats is om zich ervan te verzekeren dat voedingswaren niet in contact kunnen komen met het residu. Of men kan uiteraard opteren voor middelen met een gunstige MRL-waarde. Of er al dan niet naspoeling vereist is, zal op de toelating geregistreerd staan. Ook om voor fogging te mogen dienen, moet het product in kwestie over de juiste claims beschikken.

Het nadeel van deze behandeling is dat het de nodige tijd in beslag neemt.

Innovaties in fogging

De techniek staat echter niet stil. Vandaag zijn er ook al vernevelaars op de markt die een droge werking garanderen.

Door tijdens de verneveling warmte in te brengen, worden de druppels geïoniseerd. Ionisatie zal de aantrekkingskracht versterken tussen de positief geladen partikels van het actieve bestanddeel (desinfectiemiddel) enerzijds en de negatief geladen te desinfecteren oppervlaktes anderzijds. De druppels moeten ook voldoende klein zijn om een droge mist te
creëren, in plaats van de lucht te verzadigen.

De vernevelaar is zodanig opgebouwd dat het desinfectiemiddel door venturikanalen moet passeren. Het vacuüm zuigt het product verder aan, waardoor het uiteenspat in druppels van 5 μm. Die worden dan met een heel hoge snelheid de productieruimte ingestuurd, waardoor ze onafhankelijk van de aanwezige luchtstromen hun doel kunnen bereiken.

Reproduceerbaar en controleerbaar

Een van de belangrijkste redenen om over te stappen op een automatische desinfectie is de reproduceerbaarheid en de controleerbaarheid van het desinfectieproces. De desinfectie zal telkens op exact dezelfde, voorgeschreven manier gebeuren. Door die hoge herhaalbaarheid kan de applicatie beter gevalideerd worden. De validatie is dan niet alleen een momentopname, maar tevens de referentie voor alle andere dagen. Zo kan men aan de autoriteiten aantonen dat alles volgens de regels van de kunst verlopen is. Alles wordt op die manier perfect meetbaar.

Voorbereiding fogging

Om van deze voordelen te kunnen genieten, moet er wel een grondige voorbereiding aan de fogging voorafgaan.

Het op het getouw zetten van een efficiënte desinfectie begint met het identificeren van de zwakke plekken in een productieruimte. De rol aan het uiteinde van de transportband is daar een klassiek voorbeeld van, maar het geldt voor elke plek in de productiezone waar geen lucht aan geraakt en bijgevolg ook geen desinfectans. Dit zijn trouwens vaak ook de zones die tijdens de manuele reiniging extra aandacht verdienen. Door deze op voorhand te identificeren, kan er voor een adequate oplossing gezorgd worden: bijvoorbeeld het openleggen van de transportband voor de desinfectie of het manueel afwerken van deze zone. Dit zijn dan ook de zones waar men achteraf best kan controleren, om zeker te zijn van het resultaat.

In de volgende fase volgt een validering ter plaatse. Vraag aan uw leverancier om aan te tonen hoe effectief de desinfectie in uw eigen productieruimte is. In functie van de oppervlakte en de opstelling van bepaalde machines moet er immers een juiste dimensionering gemaakt worden van de toestellen (vast of mobiel). Daarnaast zal ook de frequentie zijn rol spelen en op voorhand bepaald moeten worden.

Met medewerking van CID Lines, Medtradex en Realco